Η σχολική χρονιά ξεκίνησε γεμάτη με αισιοδοξία και ανυπομονησία από τα παιδιά και τους γονείς τους.Μια από τις μεγαλύτερες έγνοιες των γονέων, είναι το κατά πόσο βαριά θα είναι η σχολική τσάντα, αφού ο όγκος των βιβλίων αυξάνεται αναλογικά χρονιά με την χρονιά.Φυσικά, το ιδανικό θα ήταν τα βιβλία να παρέμεναν στα σχολεία, όπως γινόταν στα χρόνια των γονιών και παππούδων μας.

Παρόλα αυτά, υπάρχουν κάποιες βασικές οδηγίες, που μπορεί να ακολουθήσει κανείς και είναι σχετικές με την καθημερινή χρήση της σχολικής τσάντας, προκειμένου να προστατευθεί το σώμα των νεαρών μαθητών/τριών από το πρόσθετο βάρος των σχολικών βιβλίων και τα προβλήματα που μπορούν να προκληθούν.

Αρχικά, θα ήταν προτιμότερο τα παιδιά του σχολείου να έχουν τσάντες τρόλεϊ. Με τον τρόπο αυτό δεν θα αναγκάζονται να κουβαλάνε αυτό το βάρος στην πλάτη τους, αφού ο σκελετός τους αναπτύσσεται ραγδαία και δεν είναι ορθό να δέχεται μεγάλες φορτίσεις σε καθημερινή βάση.

Κατά δεύτερον, οι εργασίες και το διάβασμα θα πρέπει να γίνονται σε γραφείο ή σταθερό τραπέζι με την χρήση σταθερής καρέκλας. Με τον τρόπο αυτό θα επιτυγχάνεται καλύτερη συγκέντρωση κατά την ώρα του διαβάσματος, αλλά και θα γίνεται η εκμάθηση της σωστής χρήσης του σώματος.Δηλαδή, η καρέκλα θα είναι κοντά στο γραφείο, το παιδί θα κάθεται καλά μέσα σε αυτήν, ακουμπώντας την πλάτη του πίσω και τοποθετώντας τα χέρια του πάνω στο γραφείο-τραπέζι, διαγράφοντας ορθές γωνίες στο σώμα του.

Επίσης, έχει παρατηρηθεί ότι κάποια παιδιά (κυρίως τα παιδιά του Γυμνασίου) δεν προτιμούν να έχουν τσάντες τρόλεϊ και θέλουν να χρησιμοποιούν τα σακίδια πλάτης. 

Επιδημιολογία

Σύμφωνα με έρευνες, που πραγματοποιήθηκαν στα σχολεία των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής, το 60% των μαθητών μεταξύ 12-17 ετών κάνουν κακή χρήση των μαθητικών σακιδίων πλάτης, τα οποία ζυγίζουν 10% ή και περισσότερο του σωματικού τους βάρους.Το 20% των μαθητών της ίδιας ηλικιακής ομάδας κάνουν χρήση των σακιδίων πλάτης, τα οποία ζυγίζουν 15% ή και περισσότερο του σωματικού τους βάρους.1 στους 4 μαθητές βιώνουν πόνο στην μέση τους (οσφυαλγία) για 15 ημέρες ή περισσότερο κατά τη διάρκεια της σχολικής χρονιάς.Από αυτούς, το 10% είπε ότι ο πόνος ήταν ανεκτικός-διαχειρίσιμος, ενώ το υπόλοιπο 90% δήλωσε ότι ο πόνος στην μέση ήταν μη διαχειρίσιμος-πολύ έντονος.Το έτος 2013 υπήρχαν 5415 περιστατικά οσφυαλγίας ανηλίκων, τα οποία αντιμετωπίστηκαν στα επείγοντα νοσοκομεία-κλινικές των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής.

Θα πρέπει να αναλογιστεί κανείς ότι είναι πολύ σημαντικό να ενημερωθούν μαθητές και γονείς για την ορθή χρήση του σακιδίου πλάτης, καθώς από την κακή χρήση μπορεί να προκύψουν τα ακόλουθα μακροχρόνια προβλήματα.

• Αυξανόμενη τάση-πίεση στον αυχένα και τους ώμους, που έχει ως αποτέλεσμα τους συχνούς πονοκεφάλους.
• Τραυματισμοί στην σπονδυλική στήλη.
• Μειωμένη αναπνευστική ικανότητα, λόγω κακής θέσης του σώματος.
• Σκολίωση.
• Πόνος στην μέση και μυϊκοί σπασμοί.

Πιο αναλυτικά μπορούμε να πούμε ότι η κακή χρήση του σακιδίου πλάτης μπορεί να προκαλέσει:

1. Σπονδυλική παραμόρφωση.Συχνά παρατηρούμε πρόσθια ολίσθηση του αυχένα (ευθειασμός της αυχενικής μοίρας), κύφωση, κυρτοί ώμοι, πρόσθια κλίση της λεκάνης, υπερέκταση των γονάτων και κακή ευθυγράμμιση των ποδιών.
2. Πόνος και Τραυματισμοί.Πόνος και τραυματισμοί στον αυχένα και τους ώμους λόγω κακής μηχανικής θέσης του σώματος (στροφή και κάμψη προς τα εμπρός).
3. Πρόκληση τραυματισμού σε τρίτους.Ο/η χρήστης του σακιδίου δεν έχει την αίσθηση του όγκου που κουβαλάει στο σώμα του/της, με αποτέλεσμα να τραυματίσει τους άλλους όταν στρίψει απότομα.Επίσης, υπάρχει κίνδυνος να σκοντάψει και να χτυπήσει κανείς όταν το σακίδιο αφεθεί στο έδαφος από τον/την χρήστη.
4. Διαταραχή της ισορροπίας που σχετίζεται με την οπίσθια φόρτιση.Σε πολλές περιπτώσεις παρατηρείται διαταραχή της ισορροπίας, αφού λόγω του μεγάλου φορτίου στο πίσω μέρος του κορμού (πλάτη-μέση), το κέντρο βάρους του σώματος πέφτει προς τα πίσω και όχι ανάμεσα στα πόδια (όπως είναι το φυσιολογικό).
5. Ελλιπής Ασφάλεια.Το σακίδιο πλάτης σε αντίθεση με το σακίδιο τρόλεϊ είναι προσβάσιμο σε αυτούς που βρίσκονται από πίσω μας και όχι σε εμάς. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα να αναγκαζόμαστε να αφαιρέσουμε τα πολύτιμα αντικείμενα ή να καθίσουμε, βγάζοντας το από την πλάτη μας.Ακόμη, σε περίπτωση ανάγκης, είναι δύσκολο να τρέξουμε φορώντας το σακίδιο στην πλάτη μας.

Πως μπορούμε να διαλέξουμε και να χρησιμοποιήσουμε στο σχολικό σακίδιο πλάτης ;

• Αρχικά, δεν θα πρέπει να κουβαλάμε στην πλάτη μας περισσότερο από το 10% του συνολικού μας σωματικού βάρους.
• Για να μειώσουμε την τάση-πίεση που προκαλείται στο σώμα μας από το σακίδιο, θα πρέπει να τοποθετήσουμε τα πιο βαριά αντικείμενα σε θέση όσο το δυνατόν πιο κοντά στην πλάτη μας.
• Όσο πιο πλατιές και ενισχυμένες με μαλακό υλικό είναι οι λωρίδες  τόσο το καλύτερο για το σώμα μας.Οι λεπτές λωρίδες του σακιδίου μπορεί να συμπιέσουν τα νεύρα και να εμποδίσουν τη σωστή κυκλοφορία του αίματος στους ώμους.
• Να μην βρίσκεται το σακίδιο πλάτης πιο χαμηλά από το επίπεδο της μέσης.
• Όταν διαλέγουμε σακίδιο πλάτης καλό θα είναι να αγοράζουμε ένα μικρό, το οποίο θα μπορούμε να διαχειριστούμε, ενώ παράλληλα θα μπορούμε να χωρέσουμε όλα τα πράγματα μας σε αυτό.Όσο πιο μικρό είναι το σακίδιο, τότε τόσο μικρότερη είναι η πιθανότητα να βάλουμε περισσότερα πράγματα μέσα σε αυτό και να το βαρύνουμε επιπρόσθετα.

Επίσης, ένα ακόμα χαρακτηριστικό των παιδιών του Γυμνασίου είναι ότι αρχίζουν να διαβάζουν μόνα τους και φυσικά δεν ελέγχονται με ποιο τρόπο διαβάζουν από τους γονείς ή κηδεμόνες τους.Έχει παρατηρηθεί να διαβάζουν πάνω στο κρεβάτι με τα πόδια το ένα κάτω από το άλλο (οκλαδόν) για αρκετή ώρα, με αποτέλεσμα την επιβάρυνση των αρθρώσεων του ισχίου, των ιερολαγόνιων αρθρώσεων καθώς και όλης της σπονδυλικής στήλης (αφού και η θέση του κορμού είναι σε παρατεταμένη κάμψη).

Στην προκειμένη περίπτωση συνιστάται η χρήση του γραφείου για το διάβασμα, παράλληλα με την χρήση μιας σωστής καρέκλας, που θα προσδίδει καλή στήριξη στον κορμό και στην σπονδυλική στήλη γενικότερα.Επιπροσθέτως, ανά 1 με 1 ½ ώρα να γίνεται ένα ολιγόλεπτο διάλειμμα για να αποφορτιστούν σώμα και νους και να συνεχιστεί η μελέτη για όσο χρειαστεί το παιδί.

Τέλος, θα ήταν καλό τα παιδιά σε αυτές τις ηλικίες να ακολουθούν και κάποιο πρόγραμμα γυμναστικής (διάφορα αθλήματα με έμφαση την κολύμβηση) με σκοπό την καλή εκγύμναση του σώματος, αλλά και την σωματική και ψυχολογική αποφόρτιση των μαθητών.

«Νους υγιής εν σώματι υγιεί».